အခန်း(၁)

အမည်နှင့် အဓိပ္ပာယ်ဖော်ပြချက်

၁။

ဤဥပဒေကို လျှပ်စစ်ဥပဒေဟု ခေါ်တွင်စေရမည်။

၂။

ဤဥပဒေတွင်ပါရှိသော အောက်ပါစကားရပ်များသည် ဖော်ပြပါအတိုင်း အဓိပ္ပာယ်သက်ရောက် စေရမည် -

(က)

လျှပ်စစ်ဓာတ်အားဆိုသည်မှာ စွမ်းအင်အရင်းအမြစ်တစ်မျိုးမျိုးကို အသုံးပြု၍ ထုတ်လုပ်ရရှိသည့် လျှပ်စစ်ဓာတ်အားကိုဆိုသည်။

(ခ)

လျှပ်စစ်ဆိုင်ရာလုပ်ငန်းဆိုသည်မှာ လျှပ်စစ်ဓာတ်အားနှင့် စပ်လျဉ်း၍စူးစမ်းရှာဖွေခြင်း၊ တည်ဆောက်ခြင်း၊ ထုတ်လုပ်ခြင်း၊ ပို့လွှတ်ခြင်း၊ ဖြန့်ဖြူးခြင်း၊ အသုံးပြုခြင်း၊ ရောင်းဝယ်ခြင်း၊ ဖလှယ်ခြင်း၊ ဓာတ်အားစနစ်ကွပ်ကဲခြင်း၊ လျှပ်စစ်စမ်းသပ်စစ်ဆေး ခြင်းနှင့် လျှပ်စစ်ဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းစစ်ဆေးခြင်းများကို ဆိုသည်။

(ဂ)

လျှပ်စစ်ဆိုင်ရာလုပ်ပိုင်ခွင့် ဆိုသည်မှာ လျှပ်စစ်ဆိုင်ရာလုပ်ငန်းများကို လုပ်ကိုင်ခွင့် ပြုနိုင်သည့် လုပ်ပိုင်ခွင့်ကိုဆိုသည်။

(ဃ)

ခွင့်ပြုမိန့်ဆိုသည်မှာ လျှပ်စစ်ဆိုင်ရာလုပ်ငန်းတစ်ခုခုကို လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်ရန် ပုဒ်မ (၇) အရ ခွင့်ပြုမိန့် ထုတ်ပေးနိုင်သူအဖြစ် သတ်မှတ်ခြင်းခံရသူက ထုတ်ပေးသော ခွင့်ပြုမိန့်ကို ဆိုသည်။

(င)

လျှပ်စစ်ဓာတ်အားထုတ်လုပ်ခြင်း ဆိုသည်မှာ နည်းပညာတစ်ခုခုအသုံးပြု‌၍ စွမ်းအင်အရင်းအမြစ် တစ်မျိုးမျိုးမှ စီးပွားဖြစ် လျှပ်စစ်ဓာတ်အားထုတ်လုပ်ခြင်းကို ဆိုသည်။

(စ)

ဓာတ်အားပို့လွှတ်ရေးစနစ်ဆိုသည်မှာ လျှပ်စစ်ဓာတ်အားထုတ်လုပ်သည့်ပင်ရင်းမှ ပင်မ ဓာတ်အားခွဲရုံသို့လည်းကောင်း၊ ပင်မဓာတ်အားခွဲရုံအချင်းချင်းသို့လည်းကောင်း ဓာတ်အား လိုင်းကြိုးများ၊ ဓာတ်အားလိုင်းတိုင်များ၊ ဓာတ်အားခွဲရုံများ၊ ထရန်စဖော်မာများနှင့် ဆက်စပ် ပစ္စည်းများကိုအသုံးပြု၍ ဓာတ်အားပို့လွှတ်သည့်စနစ်ကိုဆိုသည်။

(ဆ)

လျှပ်စစ်ဓာတ်အားဖြန့်ဖြူးခြင်းဆိုသည်မှာ လျှပ်စစ်ဓာတ်အားသုံးစွဲသူများထံသို့ သတ်မှတ်ထားသော ဗို့အား၊လျှပ်စီးနှင့် ကြိမ်နှုန်းတို့ဖြင့်စနစ်တကျ ဓာတ်အား ဖြန့်ဖြူးခြင်းကို ဆိုသည်။

(ဇ)

လျှပ်စစ်ဓာတ်အားဖြန့်ဖြူးရေးစနစ်ဆိုသည်မှာ လျှပ်စစ်ဓာတ်အား ထုတ်လုပ်သည့် စက်ရုံနှင့် ဓာတ်အားခွဲရုံတို့မှ ဓာတ်အားလိုင်းကြိုးများ၊ ဓာတ်အားလိုင်းတိုင်များ၊ ဓာတ်အားခွဲရုံများ၊ ထရန်စဖော်မာများနှင့် ဆက်စပ်ပစ္စည်းများကိုအသုံးပြု၍ လျှပ်စစ် ဓာတ်အားဖြန့်ဖြူးသည့် စနစ်ကိုဆိုသည်။

(ဈ)

လျှပ်စစ်ဓာတ်အားရောင်းဝယ်ခြင်းဆိုသည်မှာ ပြည်တွင်းမှဖြစ်စေ၊ ပြည်ပမှဖြစ်စေ လျှပ်စစ်ဓာတ်အား ထုတ်လုပ်ခြင်း၊ ပို့လွှတ်ခြင်း၊ ဖြန့်ဖြူးခြင်းနှင့် ဖလှယ်ခြင်းကိစ္စရပ် များကို လျှပ်စစ်ဆိုင်ရာလုပ်ငန်းလုပ်ကိုင်သူနှင့် ဆက်သွယ်၍ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းအဖြစ် ဆောင်ရွက်ခြင်းကို ဆိုသည်။

(ည)

လျှပ်စစ်ဓာတ်အားအသုံးပြုခြင်းဆိုသည်မှာ သတ်မှတ်ထားသည့်ဗို့အား၊ လျှပ်စီးနှင့် ကြိမ်နှုန်းရှိသော လျှပ်စစ်ဓာတ်အားကို သတ်မှတ်ချက်များနှင့်အညီ ရယူအသုံးပြုခြင်းကို ဆိုသည်။

(ဋ)

လျှပ်စစ်ဓာတ်အားစနစ်ဆိုသည်မှာ မဟာဓာတ်အားလိုင်းစနစ်နှင့် ဒေသဆိုင်ရာ လျှပ်စစ် ဓာတ်အားစနစ်တို့ကို ဆိုသည်။

(ဌ)

မဟာဓာတ်အားလိုင်းစနစ်ဆိုသည်မှာ လျှပ်စစ်ဓာတ်အားပေးစက်ရုံကြီးများ၊ ပင်မ ဓာတ်အားခွဲရုံများ၊ ဓာတ်အားပို့လွှတ်ရေးလိုင်းများ၊ ဓာတ်အားဖြန့်ဖြူးရေးခွဲရုံများနှင့် ဓာတ်အားဖြန့်ဖြူးရေးလိုင်းများကို ချိတ်ဆက်၍ လျှပ်စစ်ဓာတ်အားထုတ်လုပ်ခြင်း၊ ပို့လွှတ်ခြင်း၊ ဖြန့်ဖြူးခြင်း ပြုလုပ်နေသော တစ်နိုင်ငံလုံးနှင့်ဆိုင်သောစနစ်ကို ဆိုသည်။

(ဍ)

ဒေသဆိုင်ရာလျှပ်စစ်ဓာတ်အားစနစ်ဆိုသည်မှာ မဟာဓာတ်အားလိုင်းနှင့် ဆက်သွယ်မှု မရှိဘဲ နယ်နိမိတ်တစ်ခုအတွင်း၌ သီးခြားစနစ်တစ်ခုအဖြစ် ဓာတ်အားပေးနေသော လျှပ်စစ်ဓာတ်အားစနစ်ကိုဆိုသည်။

(ဎ)

လျှပ်စစ်ဓာတ်အားလိုင်းနယ်မြေဆိုသည်မှာ လျှပ်စစ်ဓာတ်အားလိုင်းတစ်လျှောက် လျှပ်စစ်အန္တရာယ်ကင်းရှင်းရန် ဝန်ကြီးဌာနကသတ်မှတ်ထားသော အကွာအဝေး အတွင်းရှိ နယ်မြေကိုဆိုသည်။

(ဏ)

ဓာတ်အားစနစ်ကွပ်ကဲခြင်းဆိုသည်မှာ မဟာဓာတ်အားလိုင်းစနစ်အတွင်း လျှပ်စစ် ဓာတ်အားထုတ်လုပ်ခြင်း၊ ပို့လွှတ်ခြင်းနှင့် ဖြန့်ဖြူးခြင်းတို့ကို နည်းပညာ စံချိန်စံညွှန်း နှင့်အညီ စီမံကွပ်ကဲခြင်းကို ဆိုသည်။

(တ)

လျှပ်စစ်ဆိုင်ရာလုပ်ငန်းစစ်ဆေးခြင်းဆိုသည်မှာ လျှပ်စစ်စူးစမ်းရှာဖွေခြင်း၊ လျှပ်စစ် ဓာတ်အားစနစ် ကွပ်ကဲခြင်း၊ လျှပ်စစ်ဓာတ်အားရောင်းဝယ်ခြင်းနှင့် လျှပ်စစ်ဓာတ်အား ဖလှယ်ခြင်းလုပ်ငန်းတို့မှအပ အခြားလျှပ်စစ်ဆိုင်ရာလုပ်ငန်းများနှင့် စပ်လျဉ်း၍ လျှပ်စစ်အန္တရာယ်ကင်းရှင်းစေရန် သတ်မှတ်ချက်များနှင့်အညီ လိုက်နာဆောင်ရွက်ခြင်း ရှိမရှိ စစ်ဆေးခြင်းကိုဆိုသည်။

(ထ)

လျှပ်စစ်ဆိုင်ရာပစ္စည်းကိရိယာစစ်ဆေးခြင်းဆိုသည်မှာ လျှပ်စစ်ဆိုင်ရာလုပ်ငန်းများတွင် အသုံးပြုသောလျှပ်စစ်ပစ္စည်းများ၊ စက်ပစ္စည်းများ၊ ဓာတ်အားလိုင်းများ၊ လျှပ်စစ် တိုင်းတာရေး ကိရိယာများ၏ကြံ့ခိုင်မှုနှင့် စံချိန်စံညွှန်းစစ်ဆေးခြင်းကိုဆိုသည်။

(ဒ)

ဝန်ကြီးဌာနဆိုသည်မှာ ဤဥပဒေပါလုပ်ငန်းတာဝန်များကို ဆောင်ရွက်ရန်အလို့ငှာ ပြည်ထောင်စုအစိုးရအဖွဲ့က တာဝန်ပေးအပ်သော သက်ဆိုင်ရာ ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး ဌာနကို ဆိုသည်။

(ဓ)

ဝန်ကြီးဆိုသည်မှာ ပြည်ထောင်စုအစိုးရအဖွဲ့က တာဝန်ပေးအပ်သော သက်ဆိုင်ရာ ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးကိုဆိုသည်။

(န)

လျှပ်စစ်ဓာတ်အားပေးရေးအဖွဲ့ဆိုသည်မှာ သတ်မှတ်ထားသော လျှပ်စစ်ဓာတ်အား ပေးရေးနယ်နိမိတ်တွင် လျှပ်စစ်ဓာတ်အားလုပ်ငန်းများကို ထိရောက်စွာဆောင်ရွက် နိုင်ရန် ဝန်ကြီးဌာနက ပြည်ထောင်စုအစိုးရအဖွဲ့၏သဘောတူညီချက်ဖြင့် ဖွဲ့စည်း ထားသော အဖွဲ့ကိုဆိုသည်။

(ပ)

လျှပ်စစ်ဓာတ်အားပေးရေးကော်ပိုရေးရှင်းဆိုသည်မှာ လျှပ်စစ်ဆိုင်ရာလုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်ရန် လျှပ်စစ်ဓာတ်အားပေးရေးအဖွဲ့တစ်ခုခုနှင့်သော်လည်းကောင်း၊ ဝန်ကြီး ဌာနလက်အောက်ရှိ လုပ်ငန်းတစ်ခုခု သို့မဟုတ် လုပ်ငန်း၏ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုခု နှင့်သော်လည်းကောင်း၊ ပြည်တွင်းပြည်ပ ပုဂ္ဂလိကလုပ်ငန်းရှင်တို့ အစုစပ်လုပ်ငန်း အဖြစ် ဖွဲ့စည်းတည်ထောင်ထားသော လုပ်ငန်းကို ဆိုသည်။

(ဖ)

ပုဂ္ဂလိကလျှပ်စစ်ဓာတ်အားထုတ်လုပ်သူဆိုသည်မှာ လျှပ်စစ်ဆိုင်ရာလုပ်ငန်း လုပ်ကိုင် ခွင့်ကို တည်ဆဲဥပဒေများနှင့်အညီ ရယူပြီးလျှပ်စစ်ဓာတ်အားထုတ်လုပ်သူနှင့် ထုတ်လုပ် ရောင်းချသူကို ဆိုသည်။

(ဗ)

လျှပ်စစ်ဓာတ်အားသုံးစွဲသူဆိုသည်မှာ တည်ဆဲဥပဒေများနှင့်အညီ လျှပ်စစ်ဓာတ်အား ရယူ သုံးစွဲသူကိုဆိုသည်။

(ဘ)

အသေးစားလျှပ်စစ်ဆိုင်ရာလုပ်ငန်းဆိုသည်မှာ ၁၀မဂ္ဂါဝပ်အထိထုတ်လုပ်ပေးနိုင်သော လျှပ်စစ်ဆိုင်ရာလုပ်ငန်းကိုဆိုသည်။

(မ)

အလတ်စားလျှပ်စစ်ဆိုင်ရာလုပ်ငန်းဆိုသည်မှာ ၁၀မဂ္ဂါဝပ်အထက်မှ ၃၀မဂ္ဂါဝပ်အထိ ထုတ်လုပ်ပေးနိုင်သော လျှပ်စစ်ဆိုင်ရာလုပ်ငန်းကိုဆိုသည်။

(ယ)

အကြီးစားလျှပ်စစ်ဆိုင်ရာလုပ်ငန်းဆိုသည်မှာ ၃၀ မဂ္ဂါဝပ်အထက် ထုတ်လုပ်ပေး နိုင်သော လျှပ်စစ်ဆိုင်ရာလုပ်ငန်းကိုဆိုသည်။

(ရ)

လျှပ်စစ်အန္တရာယ်ကင်းရှင်းကြောင်းလက်မှတ်ဆိုသည်မှာ လျှပ်စစ်ဆိုင်ရာ လုပ်ငန်း များကို သတ်မှတ်ချက်များနှင့်အညီ စစ်ဆေးပြီး စစ်ဆေးရေးမှူးချုပ်က ထုတ်ပေးသည့် လက်မှတ်ကို ဆိုသည်။

(လ)

လျှပ်စစ်ပစ္စည်းအရည်အသွေးစစ်ဆေးချက်လက်မှတ်ဆိုသည်မှာ လျှပ်စစ်ပစ္စည်းများကို သတ်မှတ်ထားသောဥပဒေ၊ နည်းဥပဒေများ၊ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများနှင့် အညီစစ်ဆေး၍ သတ်မှတ် အရည်အသွေးနှင့် ကိုက်ညီကြောင်းတွေ့ရှိရသဖြင့် စစ်ဆေးရေးမှူးချုပ်က ထုတ်ပေးသည့် လက်မှတ်ကို ဆိုသည်။

(ဝ)

လျှပ်စစ်ပစ္စည်းထုတ်လုပ်သူဆိုသည်မှာ လျှပ်စစ်ဓာတ်အားထုတ်လုပ်သည့် စက်များ၊ လျှပ်စစ်ဓာတ်အားသုံးစွဲသည့် စက်ပစ္စည်းများနှင့် လုပ်ငန်းသုံးကိရိယာများကို သတ်မှတ် ထားသော စံချိန်စံညွှန်းများနှင့်အညီ ထုတ်လုပ်သူကိုဆိုသည်။

(သ)

ကော်မရှင်ဆိုသည်မှာ ဤဥပဒေအရဖွဲ့စည်းသော လျှပ်စစ်ဆိုင်ရာလုပ်ငန်းကြီးကြပ်မှု ကော်မရှင်ကိုဆိုသည်။

(ဟ)

စစ်ဆေးရေးမှူးချုပ်ဆိုသည်မှာ ဤဥပဒေပါတာဝန်နှင့် လုပ်ပိုင်ခွင့်များကို ကျင့်သုံး ဆောင်ရွက်ရန် ပြည်ထောင်စုအစိုးရအဖွဲ့၏ သဘောတူညီချက်ဖြင့် ဝန်ကြီးဌာနက ခန့်အပ်သော ပုဂ္ဂိုလ်ကိုဆိုသည်။

(ဠ)

လျှပ်စစ်ကျွမ်းကျင်မှုဆိုင်ရာလက်မှတ်ဆိုသည်မှာ သတ်မှတ်ထားသော လျှပ်စစ်ဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းများ လုပ်ကိုင်ရန်စစ်ဆေးရေးမှူးချုပ်က ထုတ်ပေးသောလျှပ်စစ်နှင့် စပ်လျဉ်း၍ ကျွမ်းကျင် ကြောင်းလက်မှတ်ကို ဆိုသည်။